Sot, Dita e Rinisë, por ku janë të rinjtë?! 570 mijë më pak në dy dekada

Të rinjtë janë burimi i parë i shpresës për një të ardhme më të mirë, janë shtylla kurrizore e çdo shoqërie, përfaqësojnë më të mirën e së tashmes dhe të asaj që do të vijë. Atyre duhet t’u ofrohet perspektivë, si forma më e mirë për të ndalur hemorragjinë që ka përfshirë sot vendin

EDITORIAL- 8 Dhjetori, Dita e Rinisë në Shqipëri, kujtohet si një moment historik, kur një grup studentësh e pedagogësh të Universitetit të Tiranës, në vitin 1990, u bënë protagonistë të kthesës së madhe historike, për ndryshimin e regjimit diktatorial.

Ishin kohë ëndrrash dhe shpresash të mëdha. Në fakt, shumë gjëra kanë ndryshuar që nga ajo kohë. Vendi, shumë më i lirë se më parë, ka ecur përpara, është hapur me botën, ekonomia është rritur e diversifikuar. Të rinjtë e sotëm janë shumë më ndryshe se në atë kohë, kanë pa fund mundësi e zgjedhje se më se 30 vite më parë. Ambiciet e tyre janë shtuar, por edhe pritshmëritë për të ardhmen gjithashtu. Dhe aspiratat e të rinjve janë thelbësore për investimet e tyre në kapitalin njerëzor, zgjedhjet arsimore dhe rezultatet e tregut të punës.

Por, në këto tri dekada, realiteti nuk duket t’i jetë afruar ambicies së të rinjve. Ata, me shumicë, po rezultojnë se kanë zgjedhur t’i përmbushin ato diku tjetër. Të dhënat e INSTAT tregojnë se në vitin 2022, grupmosha 0-24 vjeç përbënte vetëm 30% të popullsisë, nga gati 50% që ishte në 2011 (e dhëna më e hershme që është e disponueshme nga INSTAT). Në shifra janë rreth 570 mijë të rinj e fëmijë më pak se dy dekada më parë (nga 1.42 milionë në 2001 në 827 mijë në 2022- shiko grafikun).

Arsyet janë të shumta. Një prej tyre është plakja graduale e popullsisë, një tendencë deri diku normale që ka ardhur me zhvillimin e vendit dhe ndryshimin e stilit të jetesës. Efektin më të lartë po e jep emigracioni, i cili, jo vetëm që nuk është ndalur, por pas vitit 2016 është përshpejtuar, me mbi 70% të të ikurve që janë të moshës nën 24 vjeç, siç ka rezultuar nga të dhënat e azilkërkuesve që raporton Eurostat. Largohen familjet me fëmijë e krahas tyre, edhe të rinjtë që përndryshe do të kishin krijuar familje në vend. Një studim i fundit tregoi se janë rreth 17 mijë studentë që studiojnë jashtë dhe nuk kanë ndër mend të kthehen.

Shkaqet duhet të shihen të ndërlidhura zinxhir. Ato fillojnë që me sistemin e edukimit. Të dhënat e fundit të “PISA 2022”, një studim ndërkombëtar që u fillua nga OECD në 1997, gjeti se Shqipëria pozicionohet e parafundit në rajon për aftësitë e nxënësve për lëndën e matematikës, leximit dhe shkencës, të cilat janë përkeqësuar, duke lënë pas vetëm Kosovën, që është një shtet i ri dhe pa shumë traditë për vetë të kaluarën e tij historike.

Pandemia është vetëm një justifikim, pasi nga vlerësimi i ecurisë së nxënësve në matematikë krahasuar me programin PISA 2018, Shqipëria ka një rënie prej 69 pikësh, më e larta ndër 80 shtetet e testuara. Shumë familje të shtresës së mesme po largohen, duke zgjedhur të sakrifikojnë për të arsimuar fëmijët e tyre jashtë vendit. Edhe financimet e qeverisë për arsimin, duket se paraprijnë rënien e cilësisë së shkollimit.

Të dhënat e INSTAT tregojnë se shpenzimet për këtë sektor, në raport me Prodhimin e Brendshëm Bruto (PBB), ranë me 0.2 pikë përqindje në 2022 me bazë vjetore, duke zbritur në 2.9% të PBB, nga rreth 5% që është mesatarja e Bashkimit Europian.

Fondet për kërkim e zhvillim, një instrument që krijon mundësi për të rinjtë, janë më të ulëtat në Europë në raport me madhësinë e ekonomisë. Mungesa e investimeve në kapitalin human është një nga arsyet kryesore, që jo vetëm po demotivon të rinjtë, por dhe po ndikon negativisht në produktivitetin e ekonomisë.

Kjo na çon te faktori tjetër, ai i tregut të punës. Shqipëria vijon të ketë pagën mesatare më të ulët në Europë, që është një reflektim i modelit ekonomik të deritanishëm, ku avantazhi kryesor ka qenë krahu i lirë i fuqisë punëtore.

Vendet e reja të punës vijojnë të jenë më së shumti në sektorë të pakualifikuar, që po refuzohen nga të rinjtë e sotëm ambiciozë. Punonjësit e kualifikuar, sipas agjencive të rekrutimit dhe ekspertëve të tregut të punës, po largohen në emigracion.

Politika, e vjetër apo e re, është zhgënjimi i radhës i të rinjve. Klasa politike, e mbërthyer në skandal pas skandali, nuk po ngjall më shpresë.

Është e vërtetë që Shqipëria e sotme është më mirë se Shqipëria e fillim viteve 1990. Por, po kaq e vërtetë është që Shqipëria e sotme është shumë larg asaj që priste një student i vitit 1990.

Ndryshe nga energjia e viteve ’90, reagimi i heshtur që ata po zgjedhin është emigracioni. Justifikimi që kjo ndodh në të gjithë vendet e Europës Lindore dhe se nuk mund të konkurrojmë me pagat e Gjermanisë zbehet në momentin që krahason shifrat e ikjes në raport me popullsinë, ku Shqipëria renditet me vendet që sot janë në luftë!

Të rinjtë janë burimi i parë i shpresës për një të ardhme më të mirë, janë shtylla kurrizore e çdo shoqërie, përfaqësojnë më të mirën e së tashmes dhe të asaj që do të vijë.

Atyre duhet t’u ofrohet perspektivë, duke përfshirë punë cilësore dhe mundësi arsimimi dhe trajnimi për Shqipërinë e së ardhmes dhe të mbështetet pjesëmarrja e të rinjve në shoqëri, si forma më e mirë për të ndalur hemorragjinë që ka përfshirë sot vendin.

Burimi: INSTAT, përpunime të Monitor

U ekzekutua me armë zjarri në Fier, publikohet fotoja e viktimës

Publikohet fotoja e 41-vjeçarit që u vra sot në Fier. Elton Javori u qëllua për vdekje me armë nga  Agim Gashi.

Pista kryesore ku po heton policia është sherri i ndodhur disa ditë me parë mes viktimës Elton Javori, dhe autorit të dyshuar Agim Gashi, për motive ende të paqarta, konflikt gjatë të cilit ka pasur ofendime midis palëve.

Autori i dyshuar, Agim Gashi e ka pritur Elton Javorin pranë banesës së tij dhe sapo ai është nisur me automjetin tip “ Porche” e ka ndjekur me automjetin  tip “ Benz” duke i dalë paralel. Dyshohet se në momentin kur viktima ka ulur xhamin e makinës është qëlluar me pistoletë teksa plumbi e ka goditur në qafë duke i shkaktuar plagë të rëndë. Edhe pse është transportuar me urgjencë drejt spitalit të Fierit, nuk ka mundur të mbijetojë.

Ja momenti kur vritet 41 vjecari ne Fier

Janë publikuar pamjet e vrasjes së 41-vjeçarit Elton Javori, atentat i regjistruar paraditen e kësaj të enjte, rreth orës 11:00, në lagjen “16 Prilli” në Fier. Autori i dyshuar i krimit është shtetasi Agim (Agli) Gashi, 35 vjec

Rruga ku ndodhi atenati ka patur kamera sigurise, të cilat kanë filmuar momentin e vrasjes së Javerit, rreth 100 metra larg banesës së tij. Në momentin e ngjarjes, viktima ndodhej në automjetin tip “Porsche Cayene” ngjyrë të zezë, ndërsa autori me makinë të tipit “Mercedes Benz” ngjyrë gri të errët, me targa shqiptare.

Dyshohet se Agim Gashi e ka pritur Elton Javorin pranë banesës së tij dhe sapo ai është nisur me automjetin tip “ Porche” e ka ndjekur me automjetin  tip “ Benz” duke i dalë paralel, siç shihet dhe në videon e publikuar

Po ashtu, në pamjet e filmuara nga kamerat e sigurisë, shihet dhe se në momentin kur viktima ka ulur xhamin e makinës, Agim Gashi e ka qëlluar me pistoletë, teksa plumbi e ka goditur në qafë duke i shkaktuar plagë të rëndë, të cilat i sollën edhe vdekjen.

Pas atentatit, Agim (Agli) Gashi dyshohet se u arratis në drejtim të Vlorës dhe ende nuk është kapur nga Policia.

Autori dhe viktima kishin lidhje krushqie mes tyre, por burime bëjnë me dije se ata janë konfliktuar rreth dy javë më parë në Gjermani. Viktima kishte vetëm pak kohë që kishte ardhur nga Gjermania, ku ishte emigrant.

Pista ku po heton policia për ekzekutimin në Fier

Fieri është tronditur nga një vrasje me armë zjarri. Ka qenë 35-vjeçari Agim Gashi që ka qëlluar për vdekje 41-vjeçarin Elton Javori. Grupi hetimor i ngritur për vrasjen në Fier, po heton një sherr të ndodhur pak ditë më parë mes viktimës Elton Javori dhe autorit të dyshuar Agim Gashi.Gjatë këtij konflikti të mëparshëm ka pasur ofendime mes palëve. Mesohwt se autori i dyshuar, e ka pritur Elton Javorin pranë banesës së tij.

Sapo ai është nisur me automjetin tip Porsche, autori i dyshuar Agim Gashi, i cili lëvizte me një automjet tip Benz “e Class” e ka ndjekur dhe i ka dalë paralel. Në këtë moment viktima ka ulur xhamin e makinës dhe dyshohet të jetë qëlluar dy herë me pistoletë.

Vrasja në Fier/ Ky është “Benz-i” që autori përdori për tu larguar

Foto është siguruar nga kamerat e sigurisë në zonën ku ndodhi edhe krimi i rëndë.

Rrethanat e ngjarjes së rëndë nuk dihen ende. Grupi hetimor, në drejtimin e Prokurorisë, po punon për zbardhjen e plotë të rrethanave të ngjarjes dhe kapjen e autorit.

Burimet bëjnë me dije se viktima dhe autori dy jave më parë kane patur një grindje për shkaqe qe ende nuk dihen që pasoi me këtë ngjarje tragjike

Fqinjët kanë treguar për mikrofonin e Faxneës, se 41-vjeçari ishte njeri i qetë dhe i sjellshëm. Për ngjarjen, reagoi edhe drejtori i policisë së shtetit Muhamet Rrumbullaku, i cili tha se autori ishte identifikuar dhe se po punohej për kapjen e tij.

Sherr mes 2 adoleshentëve,plagoset me mjet prerës 15-vjeçari

Dy adoleshentë janë përfshirë në një sherr këtë të enjte në Tiranë. Si pasojë njëri prej tyre, 15-vjeçari ka mbetur i plagosur pas konfliktit në rrugën “Bedri Karapici”. Policia njoftoi se ai është dërguar në spital ku ndodhet, fatmirësisht, jashtë rrezikut për jetën.

Më datë 07.12.2023, në rrugën “Bedri Karapici”, janë konfliktuar dy të mitur të moshës 15 dhe 16 vjeç, dhe si pasojë është dëmtuar me mjet prerës 15-vjeçari, i cili ndodhet në spital, jashtë rrezikut për jetën”, njoftoi policia.Në lidhje me këtë çështje është shoqëruar në polici autori i dyshuar 16 vjeç së bashku me prindërit. Ende nuk dihen rrethanat e këtij konflikti që çoi në plagosjen e të miturit.

Ekzekutoi 41-vjeçarin në Fier dhe u largua nga vendngjarja, ky është autori

Mësohet se i riu, pasi ka kryer krimin e rëndë, është larguar me një mjet tip “Benz”, teksa policia është vënë në ndjekje të tij.

Rrethanat e ngjarjes së rëndë nuk dihen ende. Grupi hetimor, në drejtimin e Prokurorisë, po punon për zbardhjen e plotë të rrethanave të ngjarjes dhe kapjen e autorit.

Fqinjët kanë treguar për mikrofonin e Faxnews, se 41-vjeçari ishte njeri i qetë dhe i sjellshëm. Për ngjarjen, reagoi edhe drejtori i policisë së shtetit Muhamet Rrumbullaku, i cili tha se autori ishte identifikuar dhe se po punohej për kapjen e tij.

Zbardhen detaje nga krimi në Fier

Zbardhen të tjera detaje në lidhje me vrasjen e ndodhur sot në Fier, ku viktimë mbeti një 41-vjeçar. Mesohet se viktima, Elton Javori, dhe autor i dyshuar, që është në arrati, Agim Gashi, kanë pasur një grindje dy javë më parë, që sot rezultoi me këtë ngjarje tragjike.

Sakaq, viktima kishte vetëm pak kohë që kishte ardhur nga Gjermania, ku ishte emigrant.

Aktualisht policia është në kërkim të 35-vjeçarit që dyshohet se është arratisur drejt Vlorës.